Đọc thơ Trần Dần

Nhắc đến Trần Dần, có lẽ không có người Việt Nam nào lại không biết. Tôi cũng vậy, dù chỉ biết loáng thoáng rằng ông là một trong những nhân vật của nhóm Nhân văn - Giai phẩm ngày nào.

Và tất nhiên, tôi biết ông là một nhà thơ. Nhưng thơ ông viết ra sao thì quả thực tôi chưa bao giờ đọc. Trừ một vài câu rất nổi tiếng như "Tôi bước đi, không thấy phố không thấy nhà/Chỉ thấy mưa sa trên màu cờ đỏ".

Đối với tôi, thì chỉ cần mấy câu thơ ấy thôi cũng đủ cho thấy văn tài của Trần Dần là như thế nào rồi. Những câu thơ đau đáu, những hình tượng thật ám ảnh. Không khí của cả một thời đại được vẽ lên trong chỉ vài câu thơ mà thôi.

Trần Dần nhà thơ là như thế đấy. Chỉ vài câu thơ, mà hoàn toàn chinh phục tôi với tư cách một người đọc.

Và hôm nay tôi lại tìm được một vài bài thơ khác của Trần Dần. Cũng vậy, một giọng thơ ám ảnh. Tôi đọc, và không thể không suy nghĩ. Một thông điệp ở đâu đó trong thơ ông, rất rõ ràng nhưng lại cũng rất mơ hồ.

Chép lại ở đây cho chính mình, và cho các bạn bè, thân hữu của tôi.

Nhân tiện, Trần Dần cũng là người Nam Định, nơi quê cha của tôi đó! Giữa ông với tôi có chút gì giống nhau không?
------------
Sổ bụi 1989

.canh bạc giao thừa - thua cũng được?
đời
đau - thi
cách rõ ràng…

.quán thế - con mắt chiêm bao?
tia mắt chiêm bao ngạt ngào quanh thế?
người về bang cũ có buồn không? cố quốc
cố nhân bang mới buồn như khói? tấm lòng ga cuối lặng như đêm? trăng?

.ba bang chẳng có người chờ? không ai chung đắp mùng mưa chín vùng? não nùng ga cuối thu không? tàu đi?
chưa bừng con mắt chiêm bao? mưa còn lã chã nỗi đau thế trần?

.ngã ba đen? ngã ba đen?
sự vật không đèn?
ai khóc?
ngã ba tim?

.chôn sống tôi?
hãy chôn sống tôi?
ngay
đêm nay?
tôi nằm thênh
thang
dưới sao thắp
- bạt ngàn?

.tôi sẽ về chiêm bao trong vĩnh cửu đất
dưới một trời ay áy náy sao bay?

.hoa soi? hoa sói. hoa sòi. hoa khói? ga cuối của lòng? tim cuối? hai bàn chân cuối? “đây rồi phố cuối - khóc đi thôi?”

.tuổi cuối?
hai bàn chân cuối vẫn ra đi?

.tuổi cuối đi về xứ cuối?
có còn tia cuối nào không?

.tim cuối lê về phố cuối
hay là tia khói cuối đã tan đi?
nghĩ gì
xá gì khi khói - cuối đã bay đi?
mây cuối của lòng?
con mắt cuối vẫn chong trong?
đắm đuối cuối - cuối chân mây? khói cuối cay xè đôi mắt cuối?
tuổi cuối?
ga cuối của lòng
nghe hát thương hoa…

.bóng cuối?
cuối? cuối?
nhảy qua bóng cuối của mình?

.mùa quả cuối - cho nhau ngày hạ cuối? - chân trời bóng cuối chung đôi? - ngã ba tim…

.người tuổi cuối nô cô cô người cuối tuổi? là tô lồ tồ ngày - năm tháng hạc hà bay? - mêli mêlô gì khúc cuối thương hoa - vết máu ngã ba tim?

.ngã ba tim - từ ngã ba tuổi - từ đèn ngã ba? - ông già hòe? ông già kòe? tôi iêu ông già hòe? không iêu ông già kòe? - tôi êu ông già kòe? tôi iêu ông già hòe?

.tìm gì?
ráng lạc ngã ba tim?
tìm gì? tìm?
cô lộ ngã ba tim?
tìm gì?
Tư Mã ngã ba tim?
tìm gì?
nam nữ - ngã ba tim?

.mùng khói? ba sinh - mùng khói? ngỡ rằng bén khói để bay đi? ngỡ rằng khói bén để bay đi? ngỡ rằng él-khói để bay đi?
ba sinh mùng khói? đâu dè él - khói chẳng bay đi? đâu dè bén khói chẳng bay đi?

.cho tôi ngồi phố khói? ga khói của lòng? bướm khói liệng sân ga? tàu khói - chung nhau màu tuổi khói? đâu dè mắt khói chói chiêm bao. mây bay? chung đôi ngồi kể khói? mưa rất xưa mà thu rất xanh - mắt khói thế này - mắt khói để cho ai?

-----
Uẩn khúc ga cuối (Sổ bụi 1988)

ga cuối của lòng
chẳng nói -
sợ rằng như khói
- nói bay đi…
sợ rằng như nói
- khói bay đi...
ga cuối của lòng…

.ngày 23 tháng 1 năm 89. tức 10 chạp thìn.
dương đã 89 - âm vẫn chửa sang trang kỉ tị. thời gian châu Á vẫn tiêu sâm... tôi chẳng muốn mang sang gì cả. nỗi buồn ga cuối còn nguyên.

-----------
Thơ mi-ni

Tác phẩm là bản gốc ? đời là bản sao ?
Ối Ôi, luôn tam sao thất bản

Tôi khóc những chân trời không có người bay
Lại khóc những người bay không có chân trời

tôi khóc những chân trời - bụi đỏ
Ở đó: vắng người
không có người biết khóc – các chân mây

vô tư như thuở ngày xưa
Nhìn một vì sao
buồn bên ngưỡng cửa

Em hãy giữ gìn đôi mắt lệ.
Đừng đau mứt lệ hạ huyền
Nỗi buồn sáng thế còn nguyên.

1988 - 1989