"Sau trận đánh"

Đoạn dưới đây tôi vừa chép từ Tuần Việt Nam ra, đưa lên đây để lưu cho tôi và giới thiệu với mọi người.

Tôi [tức Cao Huy Thuần, chú thích của tôi VTPA] nghĩ đến một bài thơ, bài "Après la bataille" của Victor Hugo. Tôi vừa dịch xong, xin tặng bạn đọc Tuần Việt Nam.

SAU TRẬN ĐÁNH

Chiến trường đầy xác chết
Khi trận đánh vừa xong
Cha tôi trên mình ngựa
Duyệt chiến trận một vòng.

Đêm xuống. Ai rên rỉ
Giữa bóng tối thê lương?
Viên sĩ quan hầu cận
Thưa: lính bại ven đường.

Máu thấm hoen cỏ dại
Tên lính chết nửa người
Hổn hển. Thở. Kêu cứu
"Nước! Nước! Nước! Người ơi!"

Sĩ quan! Đây bình rượu
Uống đi, kẻ thương binh!
Viên sĩ quan cúi xuống
Kề miệng dốc ngược bình.

Như chớp, người kia rút
Súng nổ đạn vèo bay
Mũ cha tôi rơi xuống
Ngựa cong vó vẫy tai.

Thản nhiên cha tôi nói :
"Cứ cho uống tràn đầy".

Tại sao CHT lại dịch bài thơ này? Các bạn đọc ở đây sẽ rõ.

Về cuộc chiến ấy, có lẽ sẽ còn phải nói dài dài, nhiều nhiều. Tôi nhớ thời tôi ở Úc vào giữa thập niên 1990, người thổ dân Úc vẫn cứ thỉnh thoảng biểu tình, vẫn nhắc lại những chính sách sai lầm của chính phủ người Úc da trắng đã phạm đối với người thổ dân dù đã xảy ra hàng thế kỷ.

Và để hóa giải những hận thù, tạo sự hòa giải, thì hình như trên khắp thế giới tôi thấy chỉ có một cách thôi: phải thành thật nhìn nhận những sai lầm của các bên, và bên nào có lỗi với bên kia (mà thường là kẻ mạnh mới có quyền có lỗi với kẻ yếu) thì phải xin lỗi. Chân thành.

Còn nếu không thì thù hận sẽ mãi chồng chất, không bao giờ hóa giải được.

Có phải cái đó chính là "ma" không?
--
Cập nhật ngày 30/4
Một người bạn từ thế giới ảo cho tôi link để đọc bài thơ của V. Hugo đã được dịch sang tiếng Anh, để những người mù tiếng Pháp như tôi có thể đọc. Xin chép lại dưới đây. Link: http://audiopoetry.wordpress.com/2009/02/20/apres-la-bataille/
--
After the battle

My father, a hero with such a sweet smile,
Followed by a single soldier whom he liked amongst all,
For his great bravery and his tall stature,
Was wandering on his horse, on the evening of a battle,
Across the field covered with bodies upon which night was falling.

He thought he heard a soft noise in the shadows.
It was a Spaniard from the routed army,
Who was crawling in his blood on the side of the road,
Groaning, broken, livid and more than half dead,
And who was saying: “Something to drink! Take pity, a drink!

My father, moved, gave to his faithful soldier
A flask of rum which hung from his saddle,
And said, “Take it and give a drink to the poor wounded man.”

All of a sudden, as the lowered soldier
Was bending towards him, the man, some kind of Moorish,
Steadies a pistol that he was still holding
And aims at my father’s forehead while shouting: “Caramba!”

The bullet went so close that the hat fell off
And the horse suddenly backed off.
“Give him a drink anyway” said my father.

Around 1800, Victor Hugo’s father was a general in the armies of Napoleon which invaded most of Europe to bring liberty, equality and brotherhood to the people oppressed in the neighboring countries. Surprisingly, the locals did not alway appreciate the wonderful presents that were forced upon them by foreigners. We now know better and such mistakes would not be repeated in the 21st century[...].

This is a moving story told very efficiently as a modern filmmaker would. This would have made a great Kurosawa. Three shots. The camera pans across the bloody battlefield barely lit by an evening sky. Then the camera zooms in to the wounded Spaniard that we discover, low and back lit. Then a quick action scene, the explosion of a bullet, the camera follows the hat that flies off. As the camera zooms back out to the whole landscape, the famous last line is heard in a tired and weary voice, “Give him a drink anyway”.

This poem is quite famous in French speaking countries and several verses are often quoted, most notably the last one, when someone has a generous gesture for a fallen foe, – or cynically, whenever there is wine to be served, a common occurrence.