Nghĩ vụn trên chuyến đi Sài Gòn - Hà Nội - Sài Gòn

Chép lại đoản văn này từ trên facebook về đây để lưu. Để lâu lâu đọc lại, kẻo ... uổng!

----------

Lần nào cũng vậy, tôi lặng lẽ ra Hà Nội rồi lặng lẽ về. Và lúc nào cũng đi vào chiều tối, hoặc chạng vạng hoặc thậm chí lúc tối khuya, cả lượt đi lẫn lượt về.

Đi như thế, trước hết là do tính cách của tôi: a die-hard introvert who does not need other people around her. Emotionally I am fully self-sufficient. Và như thế cũng được nhiều cái lợi, mà trước hết là tiết kiệm thời gian, để không phải nghỉ việc nhiều quá.

Nhưng thích nhất là mỗi lần đi vào lúc chiều tối như vậy, tôi có thời gian tĩnh lại để suy nghĩ. Để nhớ vu vơ đến những ngày tháng cũ, những hình ảnh cũ, những con người cũ. Những gì gần như không còn nữa, và vì thế, nó trở nên đẹp lung linh và quý báu vô cùng.

Lần nào từ Nội Bài vào Hà Nội, đi qua những vùng ngoại ô chìm thấp thoáng trong những ánh đèn xa xa, tôi đều cảm nhận vừa rõ ràng nhưng cũng rất mơ hồ sự u tịnh trầm mặc của vùng đất cổ này. Đâu đó trong không gian như có như có tiếng lá trúc xào xạc, như có mùi của đất, của khói, của rơm rạ ... hệt như trong những bài văn tả cảnh của Thạch Lam hay Tô Hoài thời tiền chiến. Và hiểu được vì sao những người phải rời miền Bắc vào miền Nam năm 1954 - như cha mẹ tôi lúc sinh thời - lại nhớ quê quay quắt đến vậy. Rất dễ hiểu: vùng đất ấy quá đẹp, mà cũng quá buồn!

Lần này đến Hà Nội, trời đang vào thu - thời tiết đẹp nhất của năm. Nhưng tôi chẳng có thời gian để thưởng ngoạn tiết thu của Hà Nội, vì đến nơi, chui vào khách sạn, ngủ một đêm, rồi sáng ra trả phòng ngay để khi làm việc xong là có thể chạy luôn từ phòng họp ra sân bay.

Phí tiền vé máy bay và tiền khách sạn quá, tôi biết. Nhưng trời ơi, a die-hard introvert như tôi thì có cần gì bên ngoài cơ chứ. Chỉ một cái nhìn thoáng qua, một hơi gió, một buổi nói chuyện vu vơ trên đoạn đường dài với cậu lái xe là tôi đã có quá đủ chất liệu để tha hồ nghĩ ngợi mông lung và viết, nếu có hứng. Nên dù Hà Nội có đẹp thế nào, thì tôi cũng chỉ muốn về thôi, về với cái xóm nghèo Cây Quéo ấy - dù bây giờ cũng đã chộn rộn hơn xưa nhiều lắm lắm rồi.

Vâng, tôi lại về rồi đây, Sài Gòn của tôi, Gia Định của tôi, Bình Thạnh của tôi. Chuyến bay về của tôi đáp xuống đúng vào lúc Sài Gòn mới lên đèn.Từ trên không nhìn xuống, những ánh đèn trên những con đường ngoằn nghèo lộn xộn với tôi sao thân thuộc và đẹp lạ lùng đến vậy. Ở đó, mọi người đang hối hả, hối hả làm lụng, hối hả ăn chơi, hối hả buôn bán, hối hả học hành ... Nói ngắn gọn, Sài Gòn hối hả sống.

Và hối hả cả trong cả cái cách SG đóng góp phần lớn những gì mình làm ra vào ngân sách còm cõi của quốc gia, như những đứa con đi làm ăn xa vất vả dành dụm để gửi tiền về cho bà mẹ quê và đám em nheo nhóc. Những người còn ở lại trên quê hương miền Bắc với vẻ đẹp ảo não đến nao lòng, đẹp mà buồn thê thảm vì nghèo quá.

Buồn và nghèo như trong bài hát của Phạm Duy:

Làng tôi, không xa kinh kỳ sáng chói
Có những cánh đồng cát dài
Có lũy tre còm tả tơi...

Nhưng ơ kìa, đây là Sài Gòn cơ mà? Sài Gòn tất bật đã kéo tôi ra khỏi cơn mơ, hay là cơn mê nhỉ, mà mỗi lần ra Hà Nội - ra miền Bắc nói chung - là tôi lại rơi vào, as in a trance. Hết rồi, vẻ trầm mặc u buồn chậm rãi mà mê hoặc của vùng đất ngàn năm ấy. Sài Gòn, một thành phố không ngủ, Sài Gòn, quê hương thứ hai mà có lẽ cũng là quê hương duy nhất của tôi.

Hà Nội ơi, đất Bắc ơi, quê cha đất tổ thân thương nhưng lại cũng rất xa xôi. Sài Gòn ơi, đất khách xa lạ mà gần gũi. Tôi là người Bắc sinh ở miền Nam, hay tôi là người Nam có gốc gác miền Bắc nhỉ?

Vả lại, điều ấy có quan trọng gì không?