"Tôi có một giấc mơ" - I have a dream - là tên của một bài diễn thuyết vô cùng nổi tiếng và cũng vô cùng cảm động của Mục sư da đen Martin Luther King., Jr. Nếu bạn chưa bao giờ đọc hoặc nghe bài này, thì quả thật đó là một thiếu sót không thể chấp nhận được, nhưng có thể sửa sai vô cùng dễ dàng trong thời đại internet này, thời mà "trăm năm trong cõi người ta/ cái gì không biết thì tra gúc-gồ".
Xin trích lại ở đây phần giới thiệu trên wikipedia tiếng Việt để bạn thấy bài diễn thuyết ấy hay và có sức mạnh đến như thế nào:
"Tôi có một giấc mơ" (tên gốc tiếng Anh: "I Have a Dream") là tên phổ biến của bài diễn văn nổi tiếng nhất của Martin Luther King, Jr., khi ông nói, với sức mạnh thuyết phục của tài hùng biện, về ước mơ của ông cho tương lai của nước Mỹ, khi người da trắng và người da đen có thể sống chung hoà thuận như những con người bình đẳng. Ngày 28 tháng 8 năm 1963, King đọc bài diễn văn này từ những bậc thềm của Đài Tưởng niệm Lincoln trong cuộc Tuần hành đến Washington vì Việc làm và Tự do. Đó là thời điểm quyết định cho Phong trào Dân quyền Mỹ.
Còn đây là bản dịch một phần của bài diễn thuyết tuyệt vời ấy của di sản tinh thần của nước Mỹ:
Và ngay cả khi phải đối đầu với vô vàn khó khăn hôm nay và ngày mai, tôi vẫn ấp ủ một giấc mơ. Ấy là một giấc mơ bắt nguồn từ giấc mơ Mỹ Quốc.
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày khi đất nước này trỗi dậy để sống theo ý nghĩa thật của niềm xác tín của chính mình: "Chúng ta tin rằng chân lý này là đầy trọn, ấy là mọi người sinh ra đều bình đẳng".
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày trên những ngọn đồi đất đỏ của Georgia, con của nô lệ và con của chủ nô sẽ ngồi lại với nhau bên bàn ăn của tình huynh đệ.
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày vùng đất hoang mạc Mississippi, bức bối vì hơi nóng của bất công và áp bức, sẽ chuyển mình để trở nên ốc đảo của tự do và công bằng.
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày bốn con nhỏ của tôi sẽ sống trong một đất nước mà chúng không còn bị đánh giá bởi màu da, mà bởi tính cách của chúng.
Hôm nay tôi có một giấc mơ...
Giấc mơ của Martin Luther King Jr năm ấy - đến nay là đúng 50 năm, và tình cờ thay cũng vào tháng tám này - thật tuyệt vời, chỉ nửa thế kỷ thôi mà những người da đen không chỉ được ngồi cùng bàn bình đẳng với những người da trắng, mà hơn thế, họ đã hoàn toàn có thể ước mơ trở thành tổng thống Mỹ, trở thành một Obama thứ hai. Dù là một người nước ngoài và không hề tôn sùng nước Mỹ, tôi cũng phải nghiêng mình kính phục một đất nước, một dân tộc luôn phấn đấu để nâng cao phẩm giá của con người, bất kể màu da, cội nguồn văn hóa, hay tôn giáo ....
Các bạn vào đây để đọc đầy đủ bài diễn văn trên nhé:
http://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%B4i_c%C3%B3_m%E1%BB%99t_gi%E1%BA%A5c_m%C6%A1.
"Tôi có một giấc mơ", đúng hơn phải nói là I have a dream, vì đó là tên một bài hát bằng tiếng Anh mà nếu dịch sát nghĩa như trên thì sẽ không hát đúng giai điệu được, còn là lời ca đẹp đẽ của một bài hát nổi tiếng một thời trên toàn thế giới, và có lan sang Việt Nam vào đầu thập niên 1980. Lúc ấy tôi vừa chập chững bước vào nghề giảng dạy và đứng lớp những tiết giảng đầu tiên. Bài hát cũng rất hay, và nó nói lên ước mơ của những người trẻ thời ấy - tức là thời của chúng tôi, vì vào thập niên 1980 tôi đang ở lứa tuổi đôi mươi vô cùng đẹp đẽ. Một bài hát tuyệt vời vì nó củng cố được sự lạc quan và hướng thiện của con người, và vào một tương lai tốt đẹp hơn của thế giới.
Những câu mà tôi thích nhất là những câu này:
If you see the wonders of a fairy tale/ you can take the future even if you fail
I believe in angels/ something good in everything I see
I believe in angels/ when I know the time is tight for me
I'll cross the stream ...
Tôi xin không dịch đoạn trên vì lời tiếng Anh rất đẹp và cũng rất đơn giản, dễ hiểu. Chỉ cần biết, angels dịch sang tiếng Việt là thiên thần mà tôi hình dung là tương đương với những cô tiên hiền dịu trong truyện cổ tích Việt Nam, những cô gái dịu dàng với khuôn mặt thánh thiện và ánh nhìn vô cùng trong sáng.
Như Phương Uyên, cô bé sinh viên yêu nước vừa được thả ra từ trong nhà tù sau phiên tòa phúc thẩm ở Long An hôm qua. Một kết quả vô cùng bất ngờ, và tất nhiên đã đem lại thật nhiều niềm vui cho người quen biết và ủng hộ cô. Với rất nhiều bình luận và phỏng đoán về những lý do cho sự thay đổi kết quả xử án, với những hy vọng về những thay đổi lớn lao hơn cho đất nước.
Tôi không quen Phương Uyên, tất nhiên là có ủng hộ cô vì tinh thần yêu nước dù phương pháp hành động của cô có thề có người sẽ cho là nông nổi, chưa chín chắn, và có thể gây hại cho chính cô. Nhưng một tình yêu thực sự mãnh liệt và của một người trẻ đầy nhiệt huyết thì có bao giờ tính toán so đo đâu cơ chứ? Tôi yêu cô bé, với tất cả những ngây thơ, non dại nhưng lại cũng rất bản lãnh và trưởng thành của cô.
Và cũng như nhiều người Việt Nam khác, tôi có những phỏng đoán hồi hộp đầy chờ mong về ý nghĩa của quyết định bất ngờ của chính quyền Việt Nam. Nhìn khuôn mặt trong sáng và lạc quan của Phương Uyên khi được trả tự do trong vòng tay của người thân, tôi chợt nhớ đến mấy câu của bài hát I have a dream mà tôi đã trích ở trên. I believe in angels, và đối với tôi, Phương Uyên chính là một angel nhỏ bé giúp mọi người giữ được niềm tin vào những điều tốt đẹp trên đời.
Trong niềm mong ước và hy vọng cho một sự thay đổi sẽ phải đến nhưng không biết bao giờ mới đến, tôi nhớ đến giấc mơ trong bài diễn thuyết của M L King, "một giấc mơ bắt nguồn từ giấc mơ Mỹ Quốc".
Và những dòng thơ ấy chợt bật ra trong đầu tôi, tự động tuôn ra như suối. Vi cả tôi nữa, và tôi biết rất nhiều bạn bè và người quen của tôi cũng cùng ý nghĩ, tôi, chúng tôi, hôm nay cũng đang có một giấc mơ, một giấc mơ Việt Nam ....
Xin tặng các bạn bài thơ ấy, không chỉ là bài thơ của tôi mà còn là bài thơ chung về một giấc mơ chung của người Việt chúng ta, dù đang ở đâu. Dù là Bắc hay là Nam, Việt kiều hay là người quốc nội, là đảng viên ĐCSVN hay người ngoài đảng, có đạo hay không có đạo, đạo Chúa, đạo Phật, hay Tin Lành, Hòa Hảo, Cao Đài .... Chúng ta đều đang có một giấc mơ Việt Nam, phải không các bạn?
Đây, giấc mơ của tôi, của tất cả chúng ta.
Tôi có một giấc mơ
Tôi có một giấc mơ
Một giấc mơ mang tên Việt Nam
Giấc mơ chung của những người yêu nước
Của Phạm Duy gần bốn mươi năm trước
Việt Nam, Việt Nam
Dân tộc tôi không đòi xương máu
Đồng bào tôi kêu gọi thương nhau
Giấc mơ không lớn lao
Sao phải chờ bao năm đằng đẵng?
Tôi cũng có một giấc mơ
Cũng là giấc mơ Việt Nam
Giấc mơ của người trí thức
Của Phan Chu Trinh một trăm năm trước
Khai dân trí, chấn dân khí
Hậu dân sinh
Những công việc giờ vẫn rất ngổn ngang
Dù vô cùng đơn giản
Chẳng hiểu có điều chi ngăn cản
Để trăm năm người Việt vẫn ngồi mơ!
Tôi có thêm một giấc mơ
Vẫn chỉ là giấc mơ có tên Việt Nam
Giấc mơ của người nghệ sĩ
Của Trịnh Công Sơn ba mươi năm trước
Lại gần với nhau
Ngồi kề bên nhau
Thù hận xin quên, quê hương mình đẹp lắm
Đừng hờn chi cho sông núi tủi lòng
Hãy lên đường xây dựng lại tình thương ...
Và cuối cùng, tôi có một giấc mơ
Những lời vàng hôm nao ai viết
Ghi chú:
(1) Tuyên ngôn độc lập: đọc ở đây http://vi.wikipedia.org/wiki/Tuy%C3%AAn_ng%C3%B4n_%C4%91%E1%BB%99c_l%E1%BA%ADp_%28Vi%E1%BB%87t_Nam_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a%29
(2) Hiến pháp 1946: đọc ở đây http://vi.wikipedia.org/wiki/Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p_Vi%E1%BB%87t_Nam_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_1946
---------
PS: Lang thang trên mạng, tôi tìm thấy bài này có ý tưởng tương tự với tôi, nên đưa về đây lưu và chia sẻ. Đặc biệt là bài hát ở cuối, rất hay, da diết ...
http://hahien.wordpress.com/2012/04/30/vi%E1%BA%BFt-nhan-ngay-304/
Xin trích lại ở đây phần giới thiệu trên wikipedia tiếng Việt để bạn thấy bài diễn thuyết ấy hay và có sức mạnh đến như thế nào:
"Tôi có một giấc mơ" (tên gốc tiếng Anh: "I Have a Dream") là tên phổ biến của bài diễn văn nổi tiếng nhất của Martin Luther King, Jr., khi ông nói, với sức mạnh thuyết phục của tài hùng biện, về ước mơ của ông cho tương lai của nước Mỹ, khi người da trắng và người da đen có thể sống chung hoà thuận như những con người bình đẳng. Ngày 28 tháng 8 năm 1963, King đọc bài diễn văn này từ những bậc thềm của Đài Tưởng niệm Lincoln trong cuộc Tuần hành đến Washington vì Việc làm và Tự do. Đó là thời điểm quyết định cho Phong trào Dân quyền Mỹ.
Còn đây là bản dịch một phần của bài diễn thuyết tuyệt vời ấy của di sản tinh thần của nước Mỹ:
Và ngay cả khi phải đối đầu với vô vàn khó khăn hôm nay và ngày mai, tôi vẫn ấp ủ một giấc mơ. Ấy là một giấc mơ bắt nguồn từ giấc mơ Mỹ Quốc.
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày khi đất nước này trỗi dậy để sống theo ý nghĩa thật của niềm xác tín của chính mình: "Chúng ta tin rằng chân lý này là đầy trọn, ấy là mọi người sinh ra đều bình đẳng".
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày trên những ngọn đồi đất đỏ của Georgia, con của nô lệ và con của chủ nô sẽ ngồi lại với nhau bên bàn ăn của tình huynh đệ.
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày vùng đất hoang mạc Mississippi, bức bối vì hơi nóng của bất công và áp bức, sẽ chuyển mình để trở nên ốc đảo của tự do và công bằng.
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày bốn con nhỏ của tôi sẽ sống trong một đất nước mà chúng không còn bị đánh giá bởi màu da, mà bởi tính cách của chúng.
Hôm nay tôi có một giấc mơ...
Giấc mơ của Martin Luther King Jr năm ấy - đến nay là đúng 50 năm, và tình cờ thay cũng vào tháng tám này - thật tuyệt vời, chỉ nửa thế kỷ thôi mà những người da đen không chỉ được ngồi cùng bàn bình đẳng với những người da trắng, mà hơn thế, họ đã hoàn toàn có thể ước mơ trở thành tổng thống Mỹ, trở thành một Obama thứ hai. Dù là một người nước ngoài và không hề tôn sùng nước Mỹ, tôi cũng phải nghiêng mình kính phục một đất nước, một dân tộc luôn phấn đấu để nâng cao phẩm giá của con người, bất kể màu da, cội nguồn văn hóa, hay tôn giáo ....
Các bạn vào đây để đọc đầy đủ bài diễn văn trên nhé:
http://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%B4i_c%C3%B3_m%E1%BB%99t_gi%E1%BA%A5c_m%C6%A1.
"Tôi có một giấc mơ", đúng hơn phải nói là I have a dream, vì đó là tên một bài hát bằng tiếng Anh mà nếu dịch sát nghĩa như trên thì sẽ không hát đúng giai điệu được, còn là lời ca đẹp đẽ của một bài hát nổi tiếng một thời trên toàn thế giới, và có lan sang Việt Nam vào đầu thập niên 1980. Lúc ấy tôi vừa chập chững bước vào nghề giảng dạy và đứng lớp những tiết giảng đầu tiên. Bài hát cũng rất hay, và nó nói lên ước mơ của những người trẻ thời ấy - tức là thời của chúng tôi, vì vào thập niên 1980 tôi đang ở lứa tuổi đôi mươi vô cùng đẹp đẽ. Một bài hát tuyệt vời vì nó củng cố được sự lạc quan và hướng thiện của con người, và vào một tương lai tốt đẹp hơn của thế giới.
Những câu mà tôi thích nhất là những câu này:
If you see the wonders of a fairy tale/ you can take the future even if you fail
I believe in angels/ something good in everything I see
I believe in angels/ when I know the time is tight for me
I'll cross the stream ...
Tôi xin không dịch đoạn trên vì lời tiếng Anh rất đẹp và cũng rất đơn giản, dễ hiểu. Chỉ cần biết, angels dịch sang tiếng Việt là thiên thần mà tôi hình dung là tương đương với những cô tiên hiền dịu trong truyện cổ tích Việt Nam, những cô gái dịu dàng với khuôn mặt thánh thiện và ánh nhìn vô cùng trong sáng.
Như Phương Uyên, cô bé sinh viên yêu nước vừa được thả ra từ trong nhà tù sau phiên tòa phúc thẩm ở Long An hôm qua. Một kết quả vô cùng bất ngờ, và tất nhiên đã đem lại thật nhiều niềm vui cho người quen biết và ủng hộ cô. Với rất nhiều bình luận và phỏng đoán về những lý do cho sự thay đổi kết quả xử án, với những hy vọng về những thay đổi lớn lao hơn cho đất nước.
Tôi không quen Phương Uyên, tất nhiên là có ủng hộ cô vì tinh thần yêu nước dù phương pháp hành động của cô có thề có người sẽ cho là nông nổi, chưa chín chắn, và có thể gây hại cho chính cô. Nhưng một tình yêu thực sự mãnh liệt và của một người trẻ đầy nhiệt huyết thì có bao giờ tính toán so đo đâu cơ chứ? Tôi yêu cô bé, với tất cả những ngây thơ, non dại nhưng lại cũng rất bản lãnh và trưởng thành của cô.
Và cũng như nhiều người Việt Nam khác, tôi có những phỏng đoán hồi hộp đầy chờ mong về ý nghĩa của quyết định bất ngờ của chính quyền Việt Nam. Nhìn khuôn mặt trong sáng và lạc quan của Phương Uyên khi được trả tự do trong vòng tay của người thân, tôi chợt nhớ đến mấy câu của bài hát I have a dream mà tôi đã trích ở trên. I believe in angels, và đối với tôi, Phương Uyên chính là một angel nhỏ bé giúp mọi người giữ được niềm tin vào những điều tốt đẹp trên đời.
Trong niềm mong ước và hy vọng cho một sự thay đổi sẽ phải đến nhưng không biết bao giờ mới đến, tôi nhớ đến giấc mơ trong bài diễn thuyết của M L King, "một giấc mơ bắt nguồn từ giấc mơ Mỹ Quốc".
Và những dòng thơ ấy chợt bật ra trong đầu tôi, tự động tuôn ra như suối. Vi cả tôi nữa, và tôi biết rất nhiều bạn bè và người quen của tôi cũng cùng ý nghĩ, tôi, chúng tôi, hôm nay cũng đang có một giấc mơ, một giấc mơ Việt Nam ....
Xin tặng các bạn bài thơ ấy, không chỉ là bài thơ của tôi mà còn là bài thơ chung về một giấc mơ chung của người Việt chúng ta, dù đang ở đâu. Dù là Bắc hay là Nam, Việt kiều hay là người quốc nội, là đảng viên ĐCSVN hay người ngoài đảng, có đạo hay không có đạo, đạo Chúa, đạo Phật, hay Tin Lành, Hòa Hảo, Cao Đài .... Chúng ta đều đang có một giấc mơ Việt Nam, phải không các bạn?
Đây, giấc mơ của tôi, của tất cả chúng ta.
Tôi có một giấc mơ
Tôi có một giấc mơ
Một giấc mơ mang tên Việt Nam
Giấc mơ chung của những người yêu nước
Của Phạm Duy gần bốn mươi năm trước
Việt Nam, Việt Nam
Dân tộc tôi không đòi xương máu
Đồng bào tôi kêu gọi thương nhau
Giấc mơ không lớn lao
Sao phải chờ bao năm đằng đẵng?
Tôi cũng có một giấc mơ
Cũng là giấc mơ Việt Nam
Giấc mơ của người trí thức
Của Phan Chu Trinh một trăm năm trước
Khai dân trí, chấn dân khí
Hậu dân sinh
Những công việc giờ vẫn rất ngổn ngang
Dù vô cùng đơn giản
Chẳng hiểu có điều chi ngăn cản
Để trăm năm người Việt vẫn ngồi mơ!
Tôi có thêm một giấc mơ
Vẫn chỉ là giấc mơ có tên Việt Nam
Giấc mơ của người nghệ sĩ
Của Trịnh Công Sơn ba mươi năm trước
Lại gần với nhau
Ngồi kề bên nhau
Thù hận xin quên, quê hương mình đẹp lắm
Đừng hờn chi cho sông núi tủi lòng
Hãy lên đường xây dựng lại tình thương ...
Và cuối cùng, tôi có một giấc mơ
Giấc mơ Việt Nam của mùa Xuân thứ nhất
Giấc mơ được Hồ Chí Minh nêu trong ngày độc lập (1)
Và tuyên ngôn trong Hiến pháp năm xưa (2)
Đoàn kết toàn dân dù già trẻ gái trai Đảm bảo các quyền tự do dân chủ
Hiến pháp do toàn dân phúc quyết ...
Những lời vàng hôm nao ai viết
Vẫn im lìm trên giấy suốt bao năm
Đến bao giờ, ơi giấc mơ Việt Nam?Ghi chú:
(1) Tuyên ngôn độc lập: đọc ở đây http://vi.wikipedia.org/wiki/Tuy%C3%AAn_ng%C3%B4n_%C4%91%E1%BB%99c_l%E1%BA%ADp_%28Vi%E1%BB%87t_Nam_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a%29
(2) Hiến pháp 1946: đọc ở đây http://vi.wikipedia.org/wiki/Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p_Vi%E1%BB%87t_Nam_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_1946
---------
PS: Lang thang trên mạng, tôi tìm thấy bài này có ý tưởng tương tự với tôi, nên đưa về đây lưu và chia sẻ. Đặc biệt là bài hát ở cuối, rất hay, da diết ...
http://hahien.wordpress.com/2012/04/30/vi%E1%BA%BFt-nhan-ngay-304/
Bài thơ có ý tưởng để suy ngẫm, tác gỉa khiêm tốn nhận là "thơ con cóc" (nếu theo tiêu chí thơ cổ điển) nhưng do một con phụng hoàng chấp bút....
Trả lờiXóaRõ ràng là, thời đại đã bỏ xa các nghệ sĩ TCS, PDuy, Phạm Đình Chương... Bởi, ước mơ của các ông (hòa bình, thống nhât giang sơn ) thì đạt rồi đó, đạt từ lâu rồi. kia mà...Nhưng đó đâu phải cái đích của cuộc sống hiện đại !
GIấc mơ PA "Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh" mới là ước mơ hiện đại...
Thực ra,những giấc mơ trong bài thơ tuyệt vời của chị Phương Anh không khác nhau là mấy,và cũng không khác với giấc mơ của Martin Luther King,Jr bên kia quả địa cầu.Tất cả chỉ là quyền lợi phổ quát của con người mà lẽ ra họ đã được hưởng.Cái khác ở đây là cái tâm,cái tầm của người mơ ước.
Trả lờiXóaCháu có coi lại nguyên gốc đoạn này nè :
Trả lờiXóaI have a dream that one day on the red hills of Georgia, the sons of former slaves and the sons of former slave owners will be able to sit down together at the table of brotherhood.
Bản dịch của Anh Vũ quên dịch hai chữ Former rồi chăng ?
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày trên những ngọn đồi đất đỏ của Georgia, con của nô lệ và con của chủ nô sẽ ngồi lại với nhau bên bàn ăn của tình huynh đệ.
Cháu thấy nếu có dịch hai chữ former thì : con của cựu nô lệ và con cựu chủ nô lệ chứ !
Cháu cũng thấy bài dịch giới thiệu trên địa chỉ Anh Vũ giới thiệu chỉ là đoạn trích thôi, không phải toàn bài.
Bài thơ rất hay ! giấc mơ của bao người việt nam được sống yên bình và sung túc.
Trả lờiXóaBài viết (và đặc biệt là bài thơ) quá hay. Đã chuyển đi “far and wide” sau khi đọc.
Trả lờiXóaÝ tưởng đẹp này chắc chắn sẽ được đông đảo người Việt đón nhận trong niềm cảm kích chung cho đất nước. Cám ơn tác giả Phương Anh, chúng tôi vẫn theo dõi những bài viết trên Blog Anh Vũ. Chúc tác giả luôn sáng tác đều đặn. YOU are our angel !
Bài thơ hay lắm, nhưng cái kết gây hoang mang những giấc mơ!!
Trả lờiXóa