"Lòng ta là những hàng thành quách cũ ..."

Tình cờ đọc lại được câu thơ này trên facebook của một người học trò cũ. Chợt nhớ lại, nhớ đến tê tái, một bài thơ của Ông đồ Vũ Đình Liên mà tôi đã đọc từ hồi bé trước năm 1975.

Nói thêm, tôi luôn cảm thấy có một cái gì đó thân thương và gắn bó với nhà thơ Vũ Đình Liên, là người cùng họ, cùng chữ lót với cha tôi mà tôi vẫn tự nhủ hẳn phải là bà con xa với mình.

Xin chép lại bài thơ ấy ở đây cho chính tôi, và cho những người bạn đọc blog này, những người mà tôi tin rằng có một chút gì đó đồng cảm với tôi.

Nhớ ngày xưa quá đỗi, nhớ da diết và tê tái.

Lòng ta là những hàng thành quách cũ

(Vũ Đình Liên)

Dậy đi thôi con thuyền nằm dưới bến,
Vì đêm nay ta lại căng buồm đi
Mái chèo mơ để bâng khuâng trôi đến
Một phương trời mây lọc bóng trăng khuya

Gió không thổi, nước sông trôi giá lạnh
Thuyền đi trong bóng tối lũy thành xưa
Trên chòi cao, từ ngàn năm sực tỉnh
Trong trăng khuya bỗng vẳng tiếng loa mơ

Từ ngàn năm cả hồn xưa sực tỉnh
Tiếng loa vang giây lát động trăng khuya
Nhưng giây lát lại rơi im hiu quạnh
Cả hồn xưa im lặng trong trăng khuya

Trôi đi thuyền! cứ trôi đi xa nữa
Vỗ trăng khuya bơi mãi! cánh chèo mơ
Lòng ta là những hàng thành quách cũ
Từ ngàn năm bỗng vẳng tiếng loa xưa.

----
Cập nhật ngày 11/12/2012

Tôi nhận được comment của một bạn đọc blog có tên là levinhhuy với những góp ý rất hay, rất sâu sắc dưới đây, nên đăng lại nguyên văn ở đây để mọi người cùng đọc (vì không phải ai cũng có thói quen đọc comment). Các bạn đọc phần in nghiêng dưới đây nhé, chữ màu xanh là của nhà thơ Vũ Đình Liên, chữ màu đen là của levinhhuy.
------

Lúc nhỏ tôi cũng học thuộc lòng bài này trong Thi Nhân Việt Nam của Hoài Thanh & Hoài Chân, nếu tôi nhớ không lầm thì chữ mơ trong “mái chèo mơ” được viết hoa; “mây lọc lóng trăng khuya” chứ không phải “bóng trăng khuya”, và “Tự ngàn năm” chứ không phải “Từ ngàn năm”… Tuy chỉ là đôi chữ thôi, nhưng ảnh hưởng lớn đến âm hưởng cùng hình ảnh được gợi lên trong bài thơ. Xin chép lại theo bản được trích trong Thi Nhân Việt Nam (Nxb Hoa Tiên, tái bản lần 2, SG 1968), có cả chú thích của chính Vũ Đình Liên.

Lòng ta là những hàng thành quách cũ(1)

Dậy đi thôi con thuyền nằm dưới bến,
Vì đêm nay ta lại căng buồm đi.
Mái chèo Mơ để bâng khuâng trôi đến
Một phương trời mây lọc lóng trăng khuya.

Gió không thổi, nước sông trôi giá lạnh,
Thuyền đi trong bóng tối lũy thành xưa.(2)
Trên chòi cao, tự ngàn năm sực tỉnh
Trong trăng khuya bỗng vẳng tiếng loa mơ.

Tự ngàn năm cả hồn xưa sực tỉnh,
Tiếng loa vang giây lát động trăng khuya,
Nhưng giây lát lại rơi im, hiu quạnh,
Cả hồn xưa yên lặng trong trăng khuya.

Trôi đi thuyền! Cứ trôi đi xa nữa!
Vỗ trăng khuya bơi mãi! Cánh chèo Mơ!
... Lòng ta là những hàng thành quách cũ,

Tự ngàn năm bỗng vẳng tiếng loa xưa.
(báo Tinh Hoa)
_________
Chú thích:
(1) Làm sau khi xem lễ Nam Giao 1936.
(2) Đã nói: “Lòng ta là những hàng thành quách cũ”, rồi lại nói cỡi “thuyền đi trong bóng tối lũy thành xưa”, bài thơ tựa hồ vô nghĩa. Nhưng nếu ta nghĩ rằng chỉ hồn ta mới có thể đi du ngoạn trong hồn ta thì ta sẽ thấy là tự nhiên vậy.

Đọc lại bài thơ này quả là chợt sững người, nghe hồn dậy nhói nỗi sầu thế sự mang mang, chị Phương Anh ạ!