Đất nước tôi, năm hai ngàn không trăm mười bốn

Hôm nay là ngày Valentine, ngày Lễ Tình Nhân, một truyền thống du nhập từ phương Tây mà giờ đã trở thành phổ biến ở VN. Thì, thời đại toàn cầu hóa và thế giới phẳng mà lại.

Nhưng những ngày này cũng gợi nhớ đến một sự kiện lịch sử đau buồn mà tiếc thay giờ đây thế hệ con cái của tôi không mấy ai biết. Năm ấy, cách đây 35 năm, khi tôi chỉ vừa 19, chiến tranh chỉ vừa chấm dứt được vài năm, thì "tiếng súng đã vang trên bầu trời biên giới".

"Chưa yên vui cho trọn ngày
Áo lính lại khoác vào ngay
Chưa xây xong bao lâu đài
Súng thép đã ấm bàn tay
Tiếng kêu núi sông giục bước ngay  ..."

Đó là những lời hát mà thế hệ của tôi ai cũng thuộc. Lệnh tổng động viên. Bạn bè tôi, nhiều người đã đậu đại học nhưng cũng trúng tuyển nghĩa vụ quân sự, nhận lệnh nhập ngũ để có người không về. Có người về nhưng không lành lặn. Có người may mắn trở về nguyên vẹn, được trở lại trường và trở thành sinh viên của tôi, với tư cách một cựu chiến binh. Những ký ức mà thế hệ của tôi không ai quên được.

Gần đến ngày 17/2, bạn bè tôi đã đưa lên facebook nhiều thông tin về cuộc chiến đã qua 35 năm nay giữa VN và Trung Quốc, giờ đã lại trở thành bạn vàng, anh em, đồng chí. Tôi bất ngờ khi thấy những bài viết rất xúc động về cuộc chiến vừa được đưa lên vài giờ thì đã bị vội vàng lột xuống. Càng bất ngờ hơn khi biết ngôi trường mang tên Hoàng Thị Hồng Chiêm, liệt sĩ trong cuộc chiến tranh chống TQ xâm lược năm 1979, mấy năm nay đã bị đổi lại để trở thành tên cũ, trường Bình Ngọc (hình như thế?). Tại sao người ta lại làm như vậy, quả tình tôi không thể nào  hiểu được. Mặc dù tôi biết, chính quyền có những điều  khó nói. Nhưng lẽ nào bạn vàng của chúng ta lại can thiệp vào những việc chi tiết đến như thế ư?

Lẩn thẩn, tôi làm thơ. Một bài thơ buồn, làm vào ngày Lễ Tình Nhân, một ngày lẽ ra phải vui. Bài thơ cho ngày mười bảy tháng hai, ngày mở đầu cuộc chiến khốc liệt mà dù ai có cố tình quên đi thì vẫn cứ nóng bỏng trong ký ức mọi người.
---------------
Đất nước tôi, năm hai ngàn không trăm mười bốn

Đất nước lạ lùng

Đất nước của những vị anh hùng

Không tiếc thân mình, anh dũng chống ngoại xâm

Để được chính quyền chối bỏ

Đất nước có màu hoa gạo đỏ

Đỏ lạ lùng, như máu rỏ từ tim

Đất nước của bạt ngàn hoa sim

Phủ tím trời phía bắc

Nơi kẻ xâm lăng không còn là giặc

Mà đã hóa bạn vàng

Đất nước hiên ngang

Hai phen bon ngựa đá

Giang sơn vững vàng muôn thuở

Giờ đến nỗi này ư?

Đất nước của Hòn Vọng Phu

Của những Triệu, Trưng, của Hưng Đạo, Quang Trung, Lê Lợi

Của Hoàng Thị Hồng Chiêm, của Lê Đình Chinh

(Những cái tên giờ có người không muốn nghe nhắc lại)

Đất nước ấy ở đâu?

Đất nước của những nỗi đau

Chưa kịp thốt ra đã bị ai bịt miệng

Để chỉ còn những lời uất nghẹn

Đất nước có đỉnh Pò Hèn

Giờ hỏi ra, mấy ai còn biết.

Đất nước bị đô hộ ngàn năm mà kẻ thù không thể diệt

Đất nước ấy đâu rồi?

Đất nước của tôi

Giờ nhìn quanh, sao quá nhiều Ích Tắc?

Nghĩ từ đất Thái

Biết gia đình tôi đăng ký đi du lịch Thái Lan trong dịp Tết vừa qua, người quen ai cũng hỏi: Sao lại đi Thái Lan? Không sợ biểu tình à? Hoặc tệ hơn, với một vẻ chế diễu: Thái Lan thì có gì đáng để xem đâu, ngoài mấy khu đèn đỏ? (!)

Ừ, có lẽ cũng đúng chăng? Thực ra, trước khi đi có lúc tôi cũng phân vân, thậm chí còn định hủy đăng ký, lấy cớ biểu tình. Dù thật ra tôi không hề sợ. Hồi năm 2010, biểu tình ở Thái Lan còn dữ dội và bạo động hơn lần này, nhưng khi có việc phải đi Bangkok tôi thấy an ninh vẫn tốt, chỗ nào biểu tình thì biểu tình nhưng những nơi khác vẫn hoạt động bình thường. Lần này thậm chí còn ít bạo động hơn, thì chẳng có gì phải lo ngại.

Không, tôi phân vân vì một lý do khác: Ngay từ đầu tôi đã không mấy hứng thú về chuyến đi Thái Lan, vì những kỷ niệm cũ của tôi về đất nước này hầu như chẳng để lại cho tôi một ấn tượng gì. Xin nói thêm là tôi đã đến Thái Lan rất nhiều lần, đặc biệt là hồi VN mới mở cửa. Lúc ấy muốn đi đâu đều phải qua Bangkok, hoặc để xin visa vì một số nước như Mỹ thậm chí còn chưa có quan hệ ngoại giao với VN, hoặc để quá cảnh vì đường bay trực tiếp đến các nơi lúc ấy còn rất ít. Vì thế, tôi tự cho là mình đã quá biết về Thái Lan để không còn gì mới mẻ cho tôi khám phá về đất nước này nữa.

Cũng phải nói thật, lần đầu tiên tôi đến Bangkok (tận năm 1989), tôi đã có một cảm giác rất đau xót vì sự thua sút của VN đối với Thái Lan, trong khi TL vốn chỉ là một nước mà trước năm 75 thì VNCH chẳng coi là cái thá gì hết. Thật vậy, lần ấy khi ra khỏi một VN nghèo đói đến thê thảm, khi việc sở hữu một chiếc xe Honda Cub cũng đã khiến cho mọi người nhìn bạn bằng con mắt nể nang vì nó tương đương với một gia tài nho nhỏ, thì làm sao tôi không ngợp trước một Bangkok với các ngôi nhà cao tầng san sát, với đường xá tấp nập nhiều làn xe (chủ yếu là xe hơi) và các siêu xa lộ (superhighway) với các cầu vượt mà tôi trước năm 1975 tôi chỉ mới được nghe nhắc đến trong một bài học tiếng Anh trong cuốn English for Today, với các biển hiệu quảng cáo lắp bóng đèn nhấp nháy ở khắp nơi .... Một cảm giác nghẹn ngào vì sự tụt hậu của VN. Ký ức về lần đầu tiên đến BKK tôi cũng có ghi lại trên blog này, mọi người có thể đọc ở đây: http://bloganhvu.blogspot.com/2010/02/vong-cac-va-nhung-hoai-niem.html.

Nhưng đó là cảm giác lần đầu thôi. Sau lần ấy tôi còn đến Thái nhiều lần, nhưng sự choáng ngợp không còn nữa. Đối với tôi, đi Thái Lan chẳng có gì là thú vị cả, vì ngoài việc có thể mua sắm với giá cả hợp lý những đồ dùng như quần áo, dày dép (thời ấy hàng hóa ở VN còn khan hiếm, và chưa có hàng Tàu tràn lan như bây giờ) hoặc sách vở (VN lúc ấy chưa có đại lý của các nhà xuất bản lớn), thì Thái Lan chỉ có nạn kẹt xe khủng khiếp không thể chịu nổi, có khí hậu nắng nóng đến tệ hại vào mùa hè, có bụi bặm và ô nhiễm đến mức báo động, còn mọi thứ khác thì ở mức trung bình, chẳng có gì để VN phải ngưỡng mộ cả. Chẳng qua tôi đăng ký đi Thái Lan là để cho có một điểm mà đến, để cả gia đình có dịp cùng đi chung với nhau trong dịp Tết, thay vì cứ ở nhà đi ra đi vào rồi đến bữa lại bày ra ăn uống với những món ăn năm nào cũng như năm ấy, mà cũng là những món đã ăn hàng ngày thôi.

Nói ngắn gọn lại thì tôi không mong đợi gì nhiều ở chuyến đi Thái Lan năm nay, ngoài việc cả gia đình cùng đi đâu đó với nhau. Vậy mà thật bất ngờ, chuyến đi Thái Lan lần này đã để lại cho tôi rất nhiều thiện cảm về con người và đất nước Thái. Và, một lần nữa tôi lại cảm nhận sự thua sút của VN so với Thái Lan, chỉ có điều lần trước sự thua sút đó là ở khía cạnh vật chất mà giờ đây không khoảng cách đã được rút ngắn rất nhiều, còn lần này là ở khía cạnh tinh thần - một khoảng cách mênh mang mà không biết đến bao giờ chúng ta mới có thể rút ngắn được, hay là đang ngày lại rộng thêm ra, thế mới đau chứ!

Tôi không quá lời đâu các bạn ạ. Xin chứng minh sự thua sút về tinh thần giữa VN so với Thái Lan thông qua 2 việc nho nhỏ như thế này thôi: Biểu tình & bầu cử; và Đi chùa.

1. Biểu tình & bầu cử
Ở trên, tôi đã nhắc việc tôi có mặt ở BKK vào năm 2010 khi đang có biểu tình, thậm chí bạo động, nhưng vẫn yên ổn. Vì đã có kinh nghiệm nên tôi không có ấn tượng gì lớn. Nhưng ông xã tôi thì ấn tượng lắm, và cứ tiếc rẻ mãi là đã quên không lấy máy chụp hình ghi lại những gì đã xem trên TV.

Sao lại ghi hình từ TV nhỉ? À, là thế này. Như mọi người đều biết qua tin tức trên báo chí, biểu tình có diễn ra trong mấy ngày diễn ra bầu cử ở Thái Lan, nhưng tất nhiên là hướng dẫn viên đã sắp xếp để tránh đến những nơi có biểu tình. Phe biểu tình đã cố gắng phá bầu cử, nhưng cuộc bầu cử vẫn diễn ra vào ngày 2/2 (mùng 3 Tết), dù không hoàn hảo. Có một ít bạo động, có cả một vụ nổ súng vào đám đông và kẻ thủ phạm đã bị cảnh sát khống chế, có đưa tin trên TV với đoạn phim quay lại làm chứng cứ, quay cả nơi nhặt được đầu đạn .... Cách đưa tin này làm ông xã tôi rất thích, ông ấy bảo, "Phải rồi, muốn kết tội ai phải có chứng cứ và phải thông tin rõ ràng minh bạch cho người dân, vì nếu không người ta có thể nghi ngờ là chính phủ đàn áp hoặc vu khống những nhân vật chủ chốt của phe đối lập. Cứ phải minh bạch thế, thì dân mới tin chứ!"

Cảnh biểu tình cũng được đưa lên TV, với những phát biểu của Suthep và các thủ lĩnh biểu tình khác, có cả cảnh những cảm tình viên ủng hộ tiền cho nhóm biểu tình, rồi cảnh ca hát,  nhảy nhót "như một cuộc picnic" mà thực chất là để thu hút người dân đến tham dự và ngăn cản bầu cử diễn ra. Nhưng cảnh sát vẫn chỉ thúc thủ, canh giữ an ninh trật tự nhưng hoàn toàn kiềm chế và không hề có đàn áp đối với người biểu tình. Bởi vì, như trên báo chí đưa tin, Thái Lan đã quá sợ và chán ngán việc xô xát, đổ máu của lần biểu tình trước đó.

Tôi không ngờ là ông xã tôi theo dõi vụ biểu tình rất kỹ, tối nào cũng mở TV để xem, dù chỉ có kênh địa phương của Thái, nói tiếng Thái nên không hiểu được hết mà phải xem hình và đoán. Đại khái là bầu cử vẫn diễn ra ở đa số các địa phương, và Yingluck vẫn đạt được đa số dù không áp đảo, nhưng kết quả đến ngày 23/2 mới công bố. Nhìn chung, được nhìn tận mắt nghe tận tai nên ông xã tôi thấy ấn tượng lắm về chính trường nước Thái, và tỏ ra rất phục họ, vì những gì đã xảy ra cho thấy trình độ của người Thái Lan: Họ biết học hỏi từ những sai lầm của mình và lựa chọn những điều mà họ tin là tốt nhất cho họ và cho đất nước. Nói gì thì nói, dù nền dân chủ của họ chưa hoàn hảo thì nó vẫn rất lành mạnh và chắc chắn đất nước của họ sẽ thoát được khủng hoảng hiện nay để tiếp tục phát triển.

2. Đi chùa
Về vụ đi chùa ở Thái thì trước đây (năm 2010) tôi cũng đã viết trên blog này một lần rồi. Các bạn có thể đọc bài cũ ở đây: http://bloganhvu.blogspot.com/2010/03/i-le-chua-tai-bangkok.html. Lần này, đi chùa ở Thái Lan vẫn cho tôi những cảm giác ấy: Thanh thoát, nhẹ nhàng, không vướng mùi trần tục, và sự thành kính toát ra từ mọi người, kể cả các du khách chỉ đến vãn cảnh. Những chỗ đông người cũng không bao giờ có sự hỗn loạn như ở VN.

Trăm nghe không bằng một thấy, nên tôi xin đưa lên đây vài tấm hình tôi chụp tại chùa Núi Vàng và chùa Phật Vàng mà tôi đã ghé thăm trong dịp đến Bangkok.

 

 

 

Những ấn tượng của tôi về Thái Lan qua chuyến du lịch lần này không chỉ có hai điều trên. Còn có rất nhiều điều khác, ví dụ như cách làm du lịch của họ, với những điểm tham quan độc đáo, giúp ta hiểu biết về cuộc sống, về văn hóa và về lịch sử của địa phương.Hoặc cách ứng xử của những người dân ở đây, kể cả những người buôn bán: không bon chen, không vội vã, cáu gắt, mà từ tốn, khoan hòa. Không hề có chuyện đến xem cho đã mà không mua thì bị mắng té tát vào mặt như ở VN. Cũng không có chuyện trả giá thấp thì bị chửi hoặc ít ra là lườm nguýt. Tôi cũng rất ấn tượng về thái độ yêu kính tự nhiên và rất thật lòng mà người Thái dành cho các quốc vương của họ, cùng chạnh lòng nghĩ đến số phận của vị vua cuối cùng của Việt Nam. Và một điều khác mà tôi có thể nhận thấy là cơ sở hạ tầng, đường xá của Thái Lan rất tốt, chạy rất êm, không ổ gà, giao thông khá trật tự mà chẳng thấy bóng dáng một người cảnh sát nào, mặc dù vẫn có nạn kẹt xe.

Đén Thái Lan, nhìn tận mắt những gì đang diễn ra, tự nhiên tôi nghĩ: Ngay cả trong tình hình chính trị rối ren như hiện nay mà báo chí VN hay có khuynh hướng cho đó  là mặt trái, là món hàng kèm không ai muốn của dân chủ (!), đất nước Thái Lan chắc chắn vẫn sẽ tìm được cách thoát ra để phát triển, và vẫn sẽ phát triển bền vững và khôn ngoan như họ đã phát triển trong thế kỷ 20 đầy biến động.

Còn VN? Đọc trên báo, chỉ thấy hỗn loạn, chém giết,  hôi của, buôn thần bán thánh, lừa đảo vv. Xã hội quá nhiều vấn đề, đạo đức xuống cấp .... Buồn, đến nỗi không muốn nói nữa. Tôi nhớ một câu tôi đã nói với ông xã trong thời gian còn đang ở Thái: Dù rất đau lòng nhưng vẫn phải thừa nhận, người của họ hơn hẳn người của mình. Và cũng nhớ một nhận xét đau đớn của một vị phó hiệu trưởng một trường đại học lớn ở TP HCM đã thốt lên cách đây nhiều năm khi nói về tương lai của đất nước: "Thua con người là thua tất cả."

Nhưng chúng ta không được quyền tuyệt vọng, phải không? Đặc biệt là vào dịp đầu năm mới. Chỉ cần chúng ta hành động. Hãy bắt đầu với những việc nhỏ nhất, và bắt đầu từ chính chúng ta.

Xin đăng thêm vài tấm hình để các bạn cảm nhận thêm về nước Thái.: